SPSS DERS 8: One-Way ANOVA (Tek Yönlü Anova Testi)
Bu dersimizde SPSS’te One Way ANOVA testinin nasıl yapılacağını anlatacağım. One Way ANOVA Analizin yapılma şekli amacı ve nerelerde kullanıldığı hakkında bilgi vereceğim.
Tek yönlü varyans analizi, bir faktör çatısı altında, iki yada ikiden daha fazla bağımsız grubun ortalamalarını karşılaştırmak için kullanılır. Tek yönlü varyans analizinde iki temel varsayım vardır. Her grup normal dağılımlıdır ve göreceli olarak grupların varyansları homojendir.
Not: Videoda anlatımını yaparken atladığım ufak bir yeri eklemeden geçmemeyim, eğer varyanslar homojen değilse Equal Variances Not Assumed kısmındaki testleri kullanıyoruz ve genellikle “Tamhane’s T2” testi tercih edilmektedir.
Tek yönlü varyans analizi, bir faktör çatısı altında, iki yada ikiden daha fazla bağımsız grubun ortalamalarını karşılaştırmak için kullanılır. Tek yönlü varyans analizinde iki temel varsayım vardır. Her grup normal dağılımlıdır ve göreceli olarak grupların varyansları homojendir.
Not: Videoda anlatımını yaparken atladığım ufak bir yeri eklemeden geçmemeyim, eğer varyanslar homojen değilse Equal Variances Not Assumed kısmındaki testleri kullanıyoruz ve genellikle “Tamhane’s T2” testi tercih edilmektedir.
Tek yönlü anova testinin spss’de uygulanışını izlemek için lütfen devamını okuyun’a tıklayınız.
ayşe nur • Ekim 30, 2014
çok faydalı oldu bu dersler… emeğinize sağlık….
Yemliha • Ekim 30, 2014
Teşekkür ederim, daha gelecek derslerimiz var 🙂
Gökhan • Kasım 5, 2014
Dersler için çok teşekkür ederim. Çok açıklayıcı ve faydalı olmuş. Devamı varsa çok mutlu olurum.
admin • Kasım 9, 2014
Merhabalar, elbette devamı var hafta içi yükleyeceğim aynı zamanda sql eğitimlerinede devam edeceğiz. SQL Bitincede C#’a geçeceğiz
Eray • Kasım 8, 2014
Hocam şu ana kadar ki analizler tamam, bekliyoruz heyecanla yeni dersimiz acaba ne diye 🙂 umarım en kısa zamanda musaıt oldugunuz da paylasırsınız. bu arada iş yogunlugunuz arasında yaptıgınız paylasımlar ıcın tekrardan tesekkurler…
admin • Kasım 9, 2014
Merhabalar,
Ben teşekkür ederim bu hafta inşallah paylaşımlarıma devam edeceğim parametrik analizler bitince parametrik olmayanlara geçeceğiz aynı zamanda SQL devam edecek, sql’de yoru yarılayınca C#’a geçeceğiz. sadece iş yoğunlunun yüksek seviyede olduğu sezondayız ondan dolayı paylaşımlar geç geliyor 🙂
serhat • Kasım 9, 2014
hocam sesiniz net değil ona biraz özen gösterebilirmiyiz konuya hakimliğiniz üst düzey .
admin • Kasım 9, 2014
Merhaba,
Bazı videolarde evet öyle mikrofonun azizliğine uğradığım oldu ama bir çok video hazır olduğundan ve tekrar çekmeye zamanım olmadığından dolayı bu şekilde yayımlamak zorunda kaldım, ilk videolarda ses konusunda problem yaşadığım doğrudur iyi dinlemeler 🙂
Burak • Aralık 31, 2014
Merhaba,
Tez çalışmamda videolarınızın çok yardımı oldu. Tüm paylaşımlarınız için çok teşekkür ederim.
Yemliha • Aralık 31, 2014
Merhaba, Ben teşekkür ederim 🙂
ercan • Ocak 10, 2015
yemliha hocam öncelikle paylaşımlarınız için çok teşekkür ederim.tezimde kullanacağım birçok şeyin cevabını hemen hemen aldım.ama kafama takılan birkaç şey var hocam.cevaplarsanız çok sevinirim.
1)hocam anova yapmadan önce once ortalmasını aldığımız ölçeğin ortalamasını aldım.normal dağılıma uyup uymadığını K-S testi ile test ettim.ölçek normal dağılıma uygun çıktı.ama daha sonra her bir grubun kendi içerisinde normal dağılıma uyması gerektiği aklıma geldi.bu şekilde test ettiğimde 4 grup normal dağılma uyarken içlerinden 1 tanesi normal dağılıma uygun düşmedi.hocam yine de anova yapmalı mıyım yoksa kruskla wallis e mi yönelmeli miyim?
2)hocam gruplardaki N sayılarında büyük farklılıklar var.Örn Lisans Mezunu kişi sayısı=89 , yüksek lisans mezunu kişi sayısı 56 doktora mezunu kişi sayısı 4 vs. Bu şekilde iken anova yapmak analizimize zarar verir mi?Yine de anova yapmaya devam etmeli miyim? Yada kruskal wallis düşünülebilir mi(normal dağılıma uyduğunu kabul ediyoruz)
3)hocam anova yaparken normal dağılıma uydu ama homogenity of varyans koşulu sağlanmadı.neden nonparametrik teste yönelmiyoruz da post hoc taki varyansların eşitliğinin sağlanmadığı durumlardaki testleri seçiyoruz.hangisini yapmak daha doğru olur.
şimdiden çok teşşekkür ederim.
Yemliha • Ocak 16, 2015
Merhaba,
Ölçeğiniz kesikli ölçek değilse ve normal dağılıma uyuyorsa normal dağılım analizleri yapabilirsiniz problem yaratmaz.
Anova ortalamaları inceleyen bir analiz türü, ama arka planında çalışırken ortalamaların yanı sıra örneklem büyüklerini de hesaba katmaktadır bu yüzden bir zarar göremezsiniz, zaten post hoc. analizi yapınca 4 kişilik bir örneklemin diğer gruplarla arasında ilişkisi olmadığını görürsünüzde bunu muaf tut der yani sana.
3) Her bir analizin aşaması var ve istatistik biliminde herşey birbirini tamamlar fakat bu 2 yönde tamamlar normal dağılım ve normal olmayan dağılım gibi, şunun gibi düşün bir oyun oynuyorsun oyunun sonunda ilerlemen için 2 yön var biri deniz yolunu kullanıyor bir diğeri hava yolunu kullanıyor ama sonuçta aynı adaya gidiyorsun, istatistik biliminde de analizler işte böyle diyebiliriz. Bu yüzden ilk aşama normal dağılmasıdır 2. aşama normal dağılıyorsa normallik analizlerini uygulamaktır 3 aşama ise normallik analizlerinin varsayımlarını uygulamaktır ve son aşama yorum ve karar aşamasıdır. Umarım sorunun yanıtını alabilmissindir 🙂
simge • Aralık 28, 2015
öncelikle videolarınız tezi yazmamda çok büyük yardım sağladı çok teşekkür ederim 🙂 ama sormak istediğim bişey var. anketteki demografik sorularımdan biri çalışılan departman ve toplam departman sayısı 20. bunu bireysel faktörlerle karşılaştırdığımda anlamlı fark var mıy ok mu bulamk için hangi testi uygulamam lazım. anova da hata veriyor
admin • Aralık 28, 2015
Merhaba, teşekkürler.
Çok fazla şık varsa pek anlamlı çıkması beklenemez, bu nedenle departmanları birleştirmenizi öneririm. Örneğin: Envanter Planlama, Stratejik Planlama, Optimizasyon departmanlarını Lojistik departmanı adı altında toplamanız gibi.
simge • Aralık 29, 2015
anladım teşekkür ederim.. hemen döndüğünüz için de ayrıca teşekkür ederim. bir sorum daha olacak. anova yapabilmek için normallik testi yaptım fakat verilerin normal dağılmadığını gördüm. bunun için kruskal -wallis testi yaptım. çıkan sonuçta sig. değeri 0,05’den büyük çıktı yani h1 hipotezini kabul ettim. peki buradan sonra anova testini nasıl yorumlayacağım? yani anova için varyans homojen ve verilerin normal dağılması gerekiyordu. şimdi ben anova yapaabiliyor muyum yapamıyor muyum? sorduğum soru saçma olabilir çünkü gerçekten kafam çok karıştı.
admin • Ocak 2, 2016
Merhaba normal dağılım analizi sonucunda verileriniz normal dağılmıyorsa eğer parametrik olmayan testi uygulamanız yeterlidir. Elbette onların içinde homojenlik testleri vardır yeni videolarım da bunlara da değineceğim. Yalnız sig. değeri 0,05’den büyük ise h1 hipotezini red edersiniz… h1 de guruplar arası anlamlı bir farklılık vardır şeklinde kurulur siz yoktur diye yorumlamanız lazım.
Ayşe • Ocak 6, 2016
Hocam merhabalar öncelikle dersler çok yararlı oldu teşekkür ederim Benim tek yönlü varyans analizinde post hoc çıkmıyor ve şu yazıyor Warnings
Post hoc tests are not performed for Gelişimsel_Katkı because at least one group has fewer than two cases. ne yapmam gerekiyor bana yol gösterirmisiniz
admin • Ocak 7, 2016
Merhaba, rica ederim.
Gelişimsel_Katkı diye nitelendirdiğiniz 2 değişkende oluşuyorsa yapamazsınız. Bu nedenle çıkmıyordur bilginize. Grup sayınıza dikkat ediniz.
yasin • Ocak 7, 2016
tek yönlü anova testinde gruplar arası ilişkiyi incelemek için yapılan testin ismi nedir ?
admin • Ocak 7, 2016
Merhaba genel adı post hoc analizidir ama alt dallarında varyansların homojenliğine göre değişken ve yine kendi içlerinde homojense bile örneklem sayısı gibi sayılara göre değiken tukey, lsd, scheffe, bonferroni gibi analizler var.
Ayşe • Ocak 10, 2016
Hocam dönüş yaptığınız için teşekkür ederim.Gelişimsel_Katkı ortalamadan oluşan grubum yani ilk 5 maddenin ortalaması bu durumda ben neyi yanlış yapıyorum sizce
admin • Ocak 11, 2016
Gelişime katkı ile hangi değişkeni anova’ya sokuyorsanız grup sayısından kaynaklı problem yaşıyorsunuz.
Ayşe • Ocak 10, 2016
Hocam Grup sayılarıma baktım yaş grubunda 46 ve üzerinde 1 kişi eğitim durumunda yüksek lisans da 1 kişi var bu durumda ben bunları katmadan bir hesaplama içine girmem gerekir mi bu durumda hatalı bir hesaplama olmaz mı katmayacaksam eğer bunu nasıl yapabilirim.Yardımlarınızdan dolayı size çok teşekkür ederim
admin • Ocak 11, 2016
En yakın gruba atabilirsiniz teziniz yada makalenizde de bunu belirtebilirsiniz.
Ayşe • Ocak 12, 2016
Çok teşekkür ederim hocam yardımlarınız benim için çok önemliydi
admin • Ocak 14, 2016
Rica ederim 🙂
Ayşe • Şubat 3, 2016
Hocam Merhaba
Benim sorum yaptığım tek yönlü anova testi sonucunda anlamlı fark çıktı gruplar arasındaki farkın hangi gruplar arasında olduğunu anlamak için yaptığım tukey,scheffe ve bonferroni testlerinde fark çıkmadı bu durumda ne yapmalıyım yardımlarınızdan dolayı şimdiden teşekkür ederim
admin • Şubat 4, 2016
Merhaba, LSD testine bakabilirsiniz onda çıkacaktır muhtemelen. Varyanslar’ın homojen dağılmasına da bakmanız lazım.
Ayşe • Şubat 5, 2016
Teşekkür ederim hocam LSD testi işe yaradı 😊😊
admin • Şubat 5, 2016
Rica ederim 🙂
semiha • Mart 21, 2016
merhabalr ben regresyon ve hipotez derslerini alamdm ve bu ders için korkulrm varr 🙁
admin • Mart 26, 2016
Merhaba,
ne konuda yardım istiyorsunuz? Korkmanıza gerek yok konuları anladıkça keyif veren derslere dönüyor hepsi:)
musa özdemir • Mart 27, 2016
hocam merhabalar vize için çalıştım ellerinize sağlık yalnız her şey iyi hoş ama ses çok kötü geliyor yani sesi yükseltince cızırtılar artmakta 😀 ilgilenirseniz sevinirim .
admin • Nisan 1, 2016
Merhaba, yeni eğitim videolarında düzeltilecektir bilginize.
Zeynep • Eylül 7, 2016
İki farklı şehirde çalışan işçilerin cinsiyet, yaş vb. Yönünden iş tatmini analizini yapmam gerekiyor. Nasil bir yol izlemem lazım? Şimdiden teşekkür ederim.
Yemliha Durmaz • Ekim 12, 2016
Merhaba Zeynep Hanım,
İş tatmini ile ilgili bir ölçeğiniz olması gerek anladığım kadarı ile, ilgili ölçeğin geçerlilik güvenirlik çalışması sonucunda oluşan hesaplama yöntemi ( ortalama veya toplam puan ) üzerinden etki dediğiniz için regresyon analizi yapacaksınız, bağımsız değişkenler olarak’ta “yaş” ve diğer değişkenleri kullanmanız gerekli. Ama sorunuzu anova testi altına yazdığınızdan yanlış ifade etmiş olabilirsiniz gruplar arasındaki farklılığı ölçmek istiyor olabilirsiniz. Yani iş tatmini cinsiyete göre yada yaş gruplarına göre farklılık gösteriyor mu sorusuna yanıt arıyor olabilirsiniz, o zaman veri setinizin dağılımına göre parametrik (t testi ve anova testi) yada parametrik olmayan ( h testi veya u testi) analizler yapacaksınız.
Zeynep • Eylül 8, 2016
Hocam merhaba. İki farklı şehirde çalışan işçilere ait demografik, iş hayati ve gelir durumuyla ilgili bilgileri anket yoluyla elde ettim. Ayrıca evet ve hayır diye cevaplanan ikili ölçekle 10 soruya ait iş tatmini cevapları topladım. Çalışmamda bu iki şehirde yaşayan kişilerin demografik, iş hayatı ya da gelir durumlarıyla iş tatmini arasında farklılık var mıdır; ölçmem gerekiyor. Nasıl bir yol izlemem lazım? Şimdiden çok teşekkür ederim.
Yemliha Durmaz • Ekim 12, 2016
Merhaba Zeynep Hanım,
Bir önceki yorumunuzda yanıtlamıştım sanırım. İlgili yanıt aşağıdaki gibidir.
“Merhaba Zeynep Hanım,
İş tatmini ile ilgili bir ölçeğiniz olması gerek anladığım kadarı ile, ilgili ölçeğin geçerlilik güvenirlik çalışması sonucunda oluşan hesaplama yöntemi ( ortalama veya toplam puan ) üzerinden etki dediğiniz için regresyon analizi yapacaksınız, bağımsız değişkenler olarak’ta “yaş” ve diğer değişkenleri kullanmanız gerekli. Ama sorunuzu anova testi altına yazdığınızdan yanlış ifade etmiş olabilirsiniz gruplar arasındaki farklılığı ölçmek istiyor olabilirsiniz. Yani iş tatmini cinsiyete göre yada yaş gruplarına göre farklılık gösteriyor mu sorusuna yanıt arıyor olabilirsiniz, o zaman veri setinizin dağılımına göre parametrik (t testi ve anova testi) yada parametrik olmayan ( h testi veya u testi) analizler yapacaksınız.”
pınar özkan • Ekim 13, 2016
Merhabalar yine bir soru soracağım.Annova testinde sig. değeri 0,049 çıkıyor.Bu 0. 05 den küçük olduğu için anlamlı fark var diyorum.Hangi grupta fark var diye post- hoc değerlerine baktığımda hepsinde sig değeri 0.05 in üstünde.Ne yapacağım bu durumda ?
Teşekkürler
admin • Ocak 3, 2017
Merhaba,
Muhtemelen Tukey yaptınız,
LSD, Scheffe gibi testleri yaparsınız sig değeri 0,05’den küçük değerleri görürsünüz.
İyi çalışmalar.
Songül Kalkızoğlu • Ağustos 30, 2017
Merhabalar, tükenmişlik ve iş tatmini üzerine bir araştırma yapıyorum. 2 soru sormak istiyorum 🙂
1) Örneğin hipotezimin birinde iş tatmini düzeyinin medeni duruma göre farklılık gösterip göstermediğine bakmak istiyorum. Bunun için anova analizi yaptım, bekar evli boşanmış şeklinde 3 grup olduğu için. Yaptığım anova analizine göre varyansım homojen çıkmadı. Fakat anovaya göre p değerim anlamlı bir farklılık oldğunu gösteriyor. Bu farklılığı görmek için Tukey, Tamhanes ve Games-Howel testlerini uyguladım, hepsini denedim diyebirim 🙂 Hiçbirinde 0,05’ten küçük değerler bulamadım. Benim hangi gruplar arasında farklılık oldğunu tespit etmem için yapmam gereken nedir?
2) Anova, Korelasyon,Regresyon her biri için de normallik testi yapmam gerektiği söylendi. Bu doğru bir bilgi mi? Verilerim normal dağılım göstermiyor. Bu durumda Anova yapmam sıkıntı yaratır mı? Yada korelasyon analizi, regresyon analizi yapabilmemiz için veriler normal dağılım göstermek zorunda mı? Ben sosyal bilimler öğrencisiyim, normallik testi yapmam gerekiyor mu? Verilerimde örneğin medeni durum için bekar 206, evli 190 ve boşanmış 5 kişi olarak dağılma göstermiş.
Şimdiden çok teşekkür ederim, iyi çalışmalar
admin • Ekim 6, 2017
Merhaba,
1)Tamhanes’de normal şartlarda çıkması lazım, eğer çıkmıyorsa datanızın validasyon işlemini yapamamışsınız demektir. Bunun içinde profesyonel destek alabilirsiniz. http://www.istatistikturkiye.com adresinden. Yada dilerseniz benfor’ni analizini deneyebilirsiniz muhtemelen orada p değeri 0.05’in altında çıkacaktır.
2) – Anova testi yapabilmeniz için dağılımınızın normal olması gerekmektedir.
– Korelasyon için eğer pearson kullandıysanız evet normal dağılım olması lazım ama normal dağılım değilse spearman’s kullanabilirsiniz.
– Regresyon varsayımlarından biri de bağımlı ve bağımsız değişkenlerin doğrusal olmasıdır yani dağılımın normal olmasıdır.
Normallik testi yapmanız gerekmektedir.
Başarılar 🙂
Ahmet polat • Ocak 30, 2018
Merhaba hocam,anketimde eğitim durumu bağımsız değişkeninde yer alan grup sayısı 3 bunlar sırasıyla lisans, y.lisans. ve doktora normal şartlarda tek yönlü anova yapmak gerekiyor ama doktora kısmında hiç kimse olmadığı için anova hesaplamıyor. Bu durumda grup sayısı ikiye düştüğü için t testi mi yapmaliyim?
admin • Şubat 17, 2018
Merhaba Ahmet Bey,
Evet anova için zaten grup sayısındaki n sayısı en az 3 olmalı eğer altındaysa en yakın gruba birleştirme yapılmalı. Sizde de 3 grup olduğundan ve diğer grupta kimse olmadığından doğal olarak 2 gruba düşmüş oluyor ve t testi yapmanız uygun oluyor.
Başarılar.